Powszechnie znane i rozumiane są uzależnienia od substancji psychoaktywnych, co natomiast, gdy objawy dotyczą czynności? Czy zakupy mogą być przedmiotem uzależnienia?
Uzależnienie od zakupów istnieje i rozumiane jest jako kompulsywne, nadmierne i niekontrolowane kupowanie i wydawanie pieniędzy. Kompulsywne kupowanie należy do kategorii zaburzeń kontroli impulsów i nawyków, a opisane kryteria dotyczą: nadmiernego zaabsorbowania niekontrolowaną chęcią kupowania, zachowań zakupowych, które doprowadzają do niepokoju, poświęcania dużej ilości czasu i nieracjonalnego kupowania, które doprowadza do trudności społecznych, zawodowych oraz finansowych. Niektóre objawy zakupoholizmu są podobne do objawów uzależnień substancjalnych, np. poziom tolerancji, silne pragnienie zakupów, impulsywność oraz “zespół abstynencyjny”.
Uzależnienie od zakupów – przyczyny
Problem rozwija się stopniowo, początkowo takie zakupy mogą mieć charakter rekreacyjny, być formą nagrody. Później zakupy stają się formą radzenia sobie z problemami, z obniżonym nastrojem, z przebodźcowaniem. Kompulsywne zakupy stają się niekonstruktywną formą redukowania psychicznego napięcia. Zdarza się, że kompulsywne zakupy współwystępują z zaburzeniami nastroju, stanami lękowymi, nadużywaniem substancji psychoaktywnych, zaburzeniami odżywiania oraz zaburzeniami osobowości.
Jak sobie z tym poradzić?
Istnieje wiele sposobów na radzenie sobie z napięciem i impulsami związanymi z robieniem zakupów. Jednym ze sposobów na redukowanie tych objawów jest mindfullness. Praktyka uważności może pomóc w obserwowaniu i akceptowaniu myśli i odczuć, które pojawiają się w naszym życiu. Pomocne mogą okazać się także strategie kontroli impulsów, np. aktywność fizyczna czy ekspresywne pisanie. Warto także skorzystać ze wsparcia najbliższych. Innym rodzajem wsparcia jest terapia psychologiczna – psycholodzy pomagają pacjentom zrozumieć źródła ich zachowań, identyfikować wyzwalacze kompulsywnych zakupów i rozwijać zdrowsze strategie radzenia sobie ze stresem.
